Ιστορία = συγχρονική διαχρονία, ή διαχρονική συγχρονία

Για την κατάργηση του Γυμνασίου Μουσιωτίτσας 

29 Ιουνίου 2018

Είναι πραγματικά λυπηρό να καταργείται ένα σχολείο. Στην προκειμένη περίπτωση του Γυμνασίου Μουσιωτίτσας, πρόκειται για την μοναδική  κατάργηση σχολικής μονάδας σε όλη την Ελλάδα και μάλιστα του μοναδικού σχολείου δευτεροβάθμιας υποχρεωτικής εκπαίδευσης σ΄έναν μεγάλο Δήμο 64 χωριών.

Αλλά οι εγγεγραμμένοι μαθητές για το σχολικό έτος 2018-19 είναι πλέον τρεις και αυτοί μόνο στις δύο απ΄τις  τρεις τάξεις του Γυμνασίου. Ποιοί πολιτικοί, οικονομικοί, ή ακόμη και παιδαγωγικοί λόγοι άραγε θα δικαιολογούσαν τη διατήρηση του σχολείου; Ας ελπίσουμε ότι κατά τον  στρατηγικό σχεδιασμό του Υπουργείου Παιδείας για το μέλλον της συγκεκριμένης σχολικής μονάδας, έγιναν δημογραφικές και οικονομικές μελέτες, με έγκυρες προβλέψεις..

Γεγονός είναι ότι κράτος και τοπική κοινωνία αδιαφόρησαν επί σειρά ετών για τη φθίνουσα πορεία του μαθητικού δυναμικού του σχολείου και τώρα, ναι, ήρθε η ώρα του. Για μας τους εκπαιδευτικούς όμως, που αβίαστα επιλέξαμε να το υπηρετήσουμε ως υγιή και ζωντανό οργανισμό, παρότι κι εμείς απ΄την αρχή του σχολικού έτους ήμαστε ενήμεροι για την επικείμενη κατάργησή του, είναι σχεδόν οδυνηρό.

Θα ήθελα να άρω έστω και την παραμικρή πιθανή υποψία ότι μια ενδεχόμενη δυσλειτουργία του επαρχιακού αυτού σχολείου οδήγησε σε αυτό το αποτέλεσμα.

Με την έναρξη της φετινής σχολικής χρονιάς, στο Γυμνάσιο Μουσιωτίτσας, οι εγγεγραμένοι μαθητές ήταν τέσσερις, αλλά η αντίσταση όλων μας ενάντια στην ωφελιμιστική αντίληψη του «αν αξίζει τον κόπο», την οποία έφεραν εν μέρει ακόμη και κάποιοι γονείς στο ίδιο το χωριό, κατέστησε το χώρο του σχολείου, χώρο ευχάριστης εργασίας, αλλά και ευχάριστης φοίτησης. Κύριο και κοινό μέλημα όλων των συναδέλφων ήταν να αποκτήσουν οι μαθητές μας τις προϋποθέσεις μελλοντικής ομαλής ένταξής τους σε μια άλλη σχολική κοινότητα, χωρίς να υπολείπονται των άλλων μαθητών σε γνώσεις, δεξιότητες κι εμπειρίες.

Έτσι, η ανάπτυξη κάθε είδους γραμματισμού - σχολικού, κοινωνικού, λειτουργικού - μέσω της υλοποίησης ιδιαίτερων σχολικών και διασχολικών δράσεων, στοχευμένων εκπαιδευτικών εκδρομών μέχρι και στο εξωτερικό,  εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η ενσωμάτωση των γονέων και κηδεμόνων, αλλά και των τοπικών αρχών στο σχολικό γίγνεσθαι, διατήρησαν υγιή τη λειτουργία του Γυμνασίου κατά την τελευταία του χρονιά σ΄ένα πλαίσιο ανθρωπιάς και επαγγελματισμού συνάμα.

Η ποιοτική λειτουργία του σχολείου αυτού διευκολύνθηκε επίσης τόσο από την απρόσκοπτη οικονομική στήριξη της Σχολικής Επιτροπής του Δήμου Δωδώνης, ως προς τις σχολικές υλικές ανάγκες, αλλά και τις όποιες εκπαιδευτικές δράσεις υλοποιήσαμε, πράγμα καθόλου δεδομένο, όσο και από την κτιριακή και υλικοτεχνική αρτιότητα, τη βιβλιοθήκη του, τη θέση του δίπλα στο ποτάμι.

Προσπάθειες και προτάσεις για διεύρυνση του μαθητικού δυναμικού έγιναν. Αλλά η διαρροή των μαθητών της περιοχής στα σχολεία των Ιωαννίνων, ή του Κουκλεσίου στα σχολεία της Φιλιππιάδας, σχετίζεται με διευθύνσεις κατοικίας στις αντίστοιχες πόλεις. Επίσης, η πρότασή μας να λειτουργήσουν στο σχολείο μας ΔΥΕΠ (δομές υποστήριξης και εκπαίδευσης προσφύγων) προσέκρουε στην Υπουργική Απόφαση, εφόσον η Μουσιωτίτσα δεν ήταν εντός των ορίων των κέντρων φιλοξενίας.

Το αν πεθαίνοντας ένα σχολείο, εκπνέει κι ένα χωριό - εδώ κι ένας δήμος - ή αν έχει προηγηθεί ο θάνατος του χωριού και του δήμου,  είναι θέμα πολιτικής, οικονομικής, κοινωνιολογικής και φιλοσοφικής διερεύνησης, αφορά όμως και τον κάθε πολίτη αυτής της χώρας, πόσο μάλλον τώρα που τα εθνικά ζητήματα είναι επίκαιρα.

Και βέβαια πρόκειται για μικρές, επαρχιακές, μεθόριες, ή ενίοτε δυστυχώς και παραμεθόριες σχολικές μονάδες, οι οποίες συνήθως δεν βρίσκονται σε χωριά δήμων με διαρκή ετήσιο τουρισμό. Η Μουσιωτίτσα είναι ένα μεγάλο χωριό για τα ελληνικά δεδομένα, 25 χιλιόμετρα από το αστικό κέντρο, μισό χιλιόμετρο από τον κεντρικό δρόμο Ιωαννίνων – Άρτας, περιστοιχιζόμενη από μικρότερα χωριά και οικισμούς. Παρολαυτά η ανύπαρκτη πολιτική αποκέντρωσης και η απουσία κινήτρων και υποδομών εκ μέρους του κράτους, καθώς και η μειωμένη κοινωνική ευθύνη της τοπικής κοινωνίας, ελλείψει συλλογικότητας, διορατικότητας και αποτελεσματικότητας, φαινόμενο βαθύτατα ελληνικό, υποσκάπτουν τη βιωσιμότητα του χωριού.

Σε όλη την Ελλάδα, αλλά και στην ορεινή Ήπειρο, υπάρχουν κι άλλες μικρές σχολικές μονάδες υποχρεωτικής εκπαίδευσης, με παρόμοια συμπτώματα αριθμητικής εξασθένισης του μαθητικού δυναμικού, των οποίων η κατάργηση είναι επίσης θέμα χρόνου. Πρώτα ως πολίτης κι έπειτα ως εκπαιδευτικός, αιτούμαι την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας και παρακαλώ τις τοπικές και δημοτικές αρχές, αλλά και τους κρατικούς φορείς να μεριμνήσουν, ώστε να ξεκινήσει ένας καινοτόμος σχεδιασμός για τα επαρχιακά χωριά και τα ζωντανά ακόμη σχολεία και για να αποφευχθεί, ει δυνατόν, η εικόνα του «πτώματος».

Ελένη Νούτσου

Διευθύντρια του Γυμνασίου Μουσιωτίτσας